Interpunkcja: kropka

Dziś będzie o ".". Znak niepozorny, ale pełniący naprawdę wiele funkcji!

Wszystkie zamieszczone tu informacje to kopiuj-wklej z Wielkiego Słownika Ortograficznego PWN, wzbogacone (ha ha) czasem o mój komentarz. Wklejam je tu z myślą o osobach zamieszczających treści w Internecie, a będących trochę na bakier z zasadami ortografii i interpunkcji...

No to zaczynamy:

"86. PODSTAWOWA FUNKCJA KROPKI 

[336] Kropka zamyka wypowiedzenie (tzn. zdanie lub równoważnik zdania), będące podstawową całością składniowo-znaczeniową. W obrębie wypowiedzenia zakończonego kropką mogą występować inne znaki interpunkcyjne (ja: to chyba oczywiste!). Z tych powodów kropka musi być uważana za podstawowy i najważniejszy znak przestankowania [...]

Kropka [...] może zostać zastąpiona przez pytajnik, wykrzyknik lub wielokropek:

 

Dlaboga, panie Wołodyjowski! Larum grają! wojna! nieprzyjaciel w granicach! a ty się nie zrywasz? szabli nie chwytasz? na koń nie siadasz? Co się stało z tobą, żołnierzu?

(H. Sienkiewicz)" (źródło)

87. INNE ZASTOSOWANIA KROPKI:

"[337] 87.1. Kropkę stawiamy po skrócie wyrazu, w którym została odrzucona końcowa część: godz. (= godzina), prof. (= profesor), ul. (= ulica).

Jeśli skrót zawiera ostatnią literę wyrazu, wówczas nie stawiamy po nim kropki: mjr (= major), dr (= doktor); jednak gdy skrót zastępuje wyraz w przypadku innym niż mianownik, kropkę stawiamy (np. Dawno nie widziałem dr. Nowaka), gdyż końcowa część wyrazu, końcówka -a, została odrzucona; zasada ta nie dotyczy skrótów tytułów kobiet, ponieważ skrót zawiera ostatnią literę wyrazu (Dawno nie widziałem dr Nowak). Można również po skrócie dopisać końcówkę: Dawno nie widziałem dra Nowaka — wówczas bez kropki, ponieważ w skrócie występuje ostatnia litera wyrazu." (źródło)

"[338] 87.2. Kropkę stawiamy zawsze po inicjałach imienia i nazwiska, np. A.S., K.U., J.S.G.

UWAGA: Zalecenie Rady Języka Polskiego nakazuje w przypadku nazwisk dwu- i wieloczłonowych pomijać łącznik [...]. Uwzględniając jednak coraz powszechniejszą w Polsce praktykę zachowywania nazwisk panieńskich przez mężatki, wydaje się zasadne dopuszczenie – zgodnie z rozpowszechnionym zwyczajem językowym – zapisywania inicjałów nazwisk dwuczłonowych z łącznikiem, np. M.B.-G. (= Maria Bińczyk-Grocholska). Zapis taki znacznie zwiększa czytelność skrótu w stosunku do zapisu M.B.G. i pozwala jednoznacznie rozstrzygnąć, czy mamy do czynienia z osobą o dwóch imionach i nazwisku, czy też z osobą o nazwisku podwójnym." (źródło)

"[339] 87.3. Jeżeli na końcu zdania występuje skrót z kropką lub wielokropek, nie stawiamy drugiej kropki zamykającej zdanie:

Skrótem wyrażenia pleno titulo jest P.T.

Zamilkła. I Abel zamilkł. Już o nic nie prosił...

(A. Rudnicki)" (źródło)

"[340] 87.4. Po cyfrach arabskich oznaczających liczebniki porządkowe stawiamy kropki, np. na 10. (= dziesiątym) piętrze; w 3. (= trzeciej) osobie, po raz 7. (= siódmy).

Kropka po liczebniku może zostać opuszczona, jeśli z kontekstu jednoznacznie wynika, że użyty został liczebnik porządkowy, np. Chodzę do 8 klasy.

Po cyfrze oznaczającej datę nie daje się kropki, gdy nazwa miesiąca została zapisana słownie: 7 kwietnia, 17 maja (nie: 7. kwietnia, 17. maja)" (źródło)

"[341] 87.5. Pisownia dat:

W datach pisanych w całości cyframi arabskimi stawiamy kropki, np. 1.01.1996, 6.9.1994 roku, 11.11.1918 r.

Nie stawiamy kropki, gdy liczba miesiąca została oznaczona cyfrą rzymską: 1 I 1996, 6 IX 1994 roku, 11 XI 1918 r.

Wyjąwszy szczególne wypadki, takie jak wymogi komputerowego przetwarzania danych lub zasady urzędowe i prawne, nie należy stosować innych znaków do oddzielania poszczególnych składników daty (np. dywizów: 1-1-1995), ani też stosować innego szyku niż: dzień, miesiąc, rok." (źródło)

"[342] 87.6. Kropkę stawiamy po liczbach (arabskich lub rzymskich) oraz literach wprowadzających wyliczenia:

I. ZASADY POLSKIEJ INTERPUNKCJI

    1. Ogólna charakterystyka interpunkcji polskiej.

        A. Funkcje znaków przestankowych.

            a. Charakter polskiej interpunkcji.

Po cyfrach arabskich i małych literach można postawić też nawias zamykający:

I. ZASADY POLSKIEJ INTERPUNKCJI

    1) Ogólna charakterystyka interpunkcji polskiej.

        A. Funkcje znaków przestankowych.

            a) Charakter polskiej interpunkcji." (źródło)

"[343] 87.7. Po tytule części dzieła (rozdziału, podrozdziału, ustępu lub paragrafu) możemy postawić kropkę, jeśli pierwsza litera tego tytułu jest napisana wielką literą, a pozostałe małymi:

I. ZASADY POLSKIEJ INTERPUNKCJI

    1) Ogólna charakterystyka interpunkcji polskiej.

        A. Funkcje znaków przestankowych.

            a) Charakter polskiej interpunkcji.

    Albo:

        A. Funkcje znaków przestankowych

            a) charakter polskiej interpunkcji

W drugim przykładzie nie postawiliśmy kropki, ponieważ podpunkt a) rozpoczyna się małą literą." (źródło)

"[344] 87.8. W przypadku gdy dochodzi do zbiegu znaków interpunkcyjnych, kropkę stawiamy po nawiasach i cudzysłowach zamykających, natomiast nie stawiamy jej po wykrzykniku, pytajniku, wielokropku." (źródło)

"88. POMIJANIE KROPKI

Kropki nie stawiamy w następujących okolicznościach:

 

88.1. Na kartach tytułowych książek

 

88.2. Po tytułach rozdziałów i podrozdziałów

 

88.3. Po tytułach artykułów w czasopismach

 

88.4. Po żywej paginie (tzn. po tekście umieszczanym w nagłówku strony)

 

88.5. Po liczebnikach porządkowych pisanych cyframi rzymskimi [np.

Miało to miejsce na początku XVII wieku.

Jan III Sobieski postanawia wtedy ruszyć na Wiedeń.

Mieszkali na IV piętrze.

UWAGA: Kropkę stawia się zwyczajowo po cyfrach rzymskich w tytułach rozdziałów, np. XII. Zasady interpunkcji.- źródło]

 

88.6. Między składnikami daty

 [350] 88.6. Między składnikami daty, jeśli miesiąc napisany jest liczbą rzymską lub słownie, np.

4 VI 1989 roku;

4 czerwca 1989 roku. - źródło

 

88.7. Po liczebnikach porządkowych oznaczających godzinę

 [351] 88.7. Po liczebnikach porządkowych oznaczających godzinę, np.

Pociąg odjeżdża o 7 wieczorem. - źródło

 

88.8. Po liczebnikach głównych

 

88.9. Po imieniu i nazwisku w podpisach, na wizytówkach i wywieszkach

 

88.10. Po napisach na afiszach, transparentach i szyldach, sloganach reklamowych

 

88.11. Po skrótowcach

 [355] 88.11. Po skrótowcach, np.

MON, MSW, MSWiA, PAN, PSL, PTTK, PWN, RP, UMCS, USA, UW.

Jeśli skrótowiec wystąpi na końcu zdania, wówczas wystąpi po nim kropka (lub inny znak interpunkcyjny) pełniąca funkcję znaku zamykającego zdanie, np. Pracowałem w PKO.

UWAGA: Pospolitym błędem jest stawianie kropki po każdej literze skrótowca, np. P.A.N., R.P., S.A., U.S.A. - źródło

 

88.12. Po skrótach jednostek miar i wag oraz rodzimych jednostek jednostek pieniężnych" (źródło)

[356] 88.12. Po skrótach jednostek miar i wag oraz rodzimych jednostek pieniężnych, np.

g (= gram), ha (= hektar), km (= kilometr), zł (= złoty).

Jeśli skrót tego rodzaju pojawi się na końcu zdania, wówczas postawimy po nim kropkę (lub inny znak interpunkcyjny) w funkcji znaku kończącego zdanie, np. Kosztowało mnie to 100 zł. - źródło

Taka niepozorna kropka, a tyle zasad ;)