poniedziałek, 24 września 2012

Ortografia. Pisownia łączna i rozdzielna część 2: zrosty.

Oto, co na temat zrostów ma do powiedzenia Wielki Słownik Ortograficzny PWN:

Pisownia zrostów, czyli takich połączeń wyrazowych, których części składowe zatraciły swoją niezależność znaczeniową, jest łączna.

Wśród zrostów wyróżniamy takie, w których człon pierwszy się nie odmienia, np.
lwipyszczek, lwipyszczka, lwipyszczkiem;
maminsynek, maminsynka, maminsynkiem;
mysikrólik, mysikrólika, mysikrólikiem;
swawola, swawoli, swawolę;
żabiściek, żabiścieku, żabiściekiem;

takie, w których człon pierwszy się odmienia, np.
Białystok, Białegostoku, Białymstokiem;
dwudziestkapiątka, dwudziestkipiątki, dwudziestkąpiątką;
Krasnystaw, Krasnegostawu, Krasnymstawem;
woleoczko, wolegooczka, wolimoczkiem;

oraz takie, w których człon pierwszy występuje w dwóch formach: nieodmiennej i odmiennej, np.
rzeczpospolita, rzeczpospolitej, rzeczpospolitą;
Wielkanoc, Wielkanocy, Wielkanocą
albo: rzeczpospolita, rzeczypospolitej, rzecząpospolitą;
Wielkanoc, Wielkiejnocy, Wielkąnocą.

UWAGA: Możliwy jest też zapis: Wielka Noc, np. w czasie świąt Wielkiej Nocy.

Inne przykłady zrostów:
pięćdziesiąt, dwieście, dziewięćset itp.; Bogumił, Bogurodzica, czcigodny, dlatego, karygodny, lekceważyć, niespełna, pomału, poniewczasie, powszedni, przedsięwzięcie, psubrat, tymczasem, wiarygodny, widzimisię (= kaprys, zachcianka), wówczas, wtenczas, zmartwychwstanie, zresztą. (ŹRÓDŁO)

13 komentarzy:

  1. Ten komentarz został usunięty przez administratora bloga.

    OdpowiedzUsuń
  2. staram sie unikac takich slow:)ale zawsze jak jestem niepewna pisowni, to googluje slowo:) wiesz jakie slowo sprawia mi trudnosc i moze wstyd sie przyznac, ale co tam... zagranica. nigdy nie wiem kiedy uzyc za granica a kiedy zagranica, wiec unikam tego slowa jak ognia, a czasem jast trudno jak sie mieszka na obczyznie:) (zagranica??)

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. znalazłam wytłumaczenie:

      "Jak notuje Mirosław Bańko w Słowniku wyrazów kłopotliwych, zagranica to 'obce kraje' i nie można mylić tego słowa z wyrażeniami za granicą 'w obcym kraju' i za granicę 'do obcego kraju'. Piszemy więc w kraju i za granicą, ale wiadomości z kraju i z zagranicy; jechać za granicę, ale wrócić z zagranicy. Bańko dodaje, że poprawne jest także sformułowanie zza granicy, ale tylko w znaczeniu 'zza linii granicznej'." (http://www.kul.pl/zagranica-a-za-granica,art_22764.html)

      Usuń
    2. a czyli nie musze sie wstydzic, bo slowo jest w slowniku wyrazow klopotliwych:)
      dzieki kochana. bede chyba sobie czytac ten komentarz przed kazdym uzyciem tego slowa;)

      Usuń
    3. cieszę się, że mogłam pomóc, choć nie jestem autorką wytłumaczenia ;)

      Usuń
  3. Widzę, że ''walka'' o poprawną pisownię trwa :) Staram się, staram :)

    OdpowiedzUsuń
  4. Heheh, a myślałam że akurat tego rodzaju słowa są względnie łatwe do ogarnięcia i używania w mowie i piśmie ;)

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. owszem, są :) ale natrafiałam na takie kwiatki, jak "z resztą" w znaczeniu "zresztą", więc i na zrosty przyszła pora :]

      Usuń
  5. Niektóre przykłady są dosyć dziwne i mało zrozumiałe, bo w ogóle nie używam takich słów :P Co to jest żabiściek? :P

    OdpowiedzUsuń
  6. Lwipyszczek mnie zaskoczył. W ogrodzie mojej Mamy rosły zawsze lwie paszcze :)http://pl.wikipedia.org/wiki/Wy%C5%BClin_wi%C4%99kszy
    przepadam za nimi :) i lewkonie też lubię ^^

    OdpowiedzUsuń

Będzie mi miło, jeśli podzielisz się swoją opinią :)

Bardzo proszę o niepozostawiane komentarzy typu: "Fajny blog. Obserwuję i liczę na to samo". Nie reaguję na agresywną autopromocję, więc nie spamuj, a ja nie będę musiała cenzurować :)

UWAGA: komentarze w postach starszych niż 7 dni są moderowane. Zmusił mnie do tego zalew automatycznie generowanych komentarzy, mających na celu reklamowanie różnych stron internetowych.

Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...